İsrail’de “zorunlu askerlik” krizi; hahambaşı, ülkeyi terk etmekle tehdit etti, muhalefet lideri “Maaşını devlet veriyor” dedi

İsrail’de Sefarad Hahambaşı İzhak Yosef, aşırı Ortodoks Yahudilere zorunlu askerlik getirilmesi halinde ülkeyi terk etme tehdidinde bulundu. Yosef’in, işgal altındaki Batı Şeria’daki yasadışı yerleşimcilerin büyük kısmını da oluşturan Haredi nüfusun askere alınmaması için hükümete baskı yapma girişimi tepki çekti.

Krizin sebebi ne?

İsrail Yüksek Mahkemesi, Haredi Yeşiva din öğrencilerinin zorunlu askerlikten muaf tutulmalarını öngören yasayı ayrımcılık gerekçesiyle 2017’de iptal etmişti. Mahkeme kararında, hükümetin ultra-ortodoks Yahudilerin daha fazlasının askere gitmesi için yeni bir yasa çıkarması istenmişti. Bu talep, hükümetlerin oy kaybetme kaygısıyla senelerdir ertelenmişti.

Yosef’in sözleri ise Gazze savaşının devam ettiği dönemde, son muafiyet kararının süresinin 24 Mart’ta dolmasının öncesinde geldi.

Yosef, İsrail özel televizyonu Kanal 12 ile söyleşisinde, dindar İsraillilerin askerlik hizmetine zorlanması halinde hepsinin yurt dışına seyahat edeceğini söyledi. Yosef, İsrailli dindarlara atıfla “Eğer bizi orduya katılmaya zorlarlarsa hepimiz ülke dışına çıkarız. Bilet alıp gideriz” ifadelerini kullandı. Yosef, “Laikler devleti tehlikeye atıyor” iddiasında bulundu; “Tevrat olmadan, dini okullar olmadan ordunun hiçbir başarısının olmayacağını” ve “İsrail ordusunun Tevrat’a inanan dindarlar sayesinde başarılı olduğunu” ileri sürdü.

Yair Lapid: Maaşını devletten alıyor

İsrail’in eski başbakanlarından olan muhalefet lideri Yair Lapid, hahambaşına tepki göstererek, “Haham Yosef’in sözleri utanç verici ve hayatlarını ülke için feda eden İsrail askerlerine bir hakaret. Haham Yosef bir devlet çalışanı, maaşını devletten alıyor, devleti tehdit edemez. Ordudan her kim kaçarsa kaçsın, İsrial devletinden bir kuruş alamaz” dedi.

Eski dışişleri bakanlarından olan İsrail Evimiz partisi lideri Avigdor Lieberman da, Yosef’i ülkenin güvenliğine zarar vermekle suçladı.

İsrail nüfusunun yüzde 13’ünü oluşturan ve 2035’e kadar da yüzde 19’unu oluşturmaları beklenen ultra-ortodoks Yahudiler, üç yıllık zorunlu askerlik yerine din okullarında okuma haklarının bulunduğunu savunuyor. Bazıları, dindar yaşam tarzının askeri gerekliliklerle çeliştiğini söylüyor, bazıları ise ideolojik olarak laik bir devlete karşı. Geçen hafta Tel Aviv yakınlarında bir otobanı kapatan ultra ortodokslar, “Ölürüz de askere gitmeyiz” sloganları atmıştı.

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ise geçen hafta yaptığı açıklamada, ultra ortodoksların orduya alınmasını hedeflediğini söylemişti.